Participatie in het Zuidelijk Westerkwartier

De opgave

Het Zuidelijk Westerkwartier ligt in het zuidwesten van de provincie Groningen. Hier werken we aan de realisatie van Natuurnetwerk Nederland (NNN) en een wateropgave. Die wateropgave bestaat uit drie onderdelen: het beperken van wateroverlast (Droge Voeten 2050), het verbeteren van de waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water) en het zorgen voor voldoende water (Nationaal Bestuursakkoord Water). Naast deze hoofdopgaven maken ook landbouw, toerisme, recreatie en leefbaarheid deel uit van onze projecten in het Zuidelijk Westerkwartier. We hebben het gebied opgedeeld in 21 subprojecten.

Schetssessies

Van 2015 tot 2017 organiseerden we in het Zuidelijk Westerkwartier ruim veertig schetssessies met bewoners van het gebied en experts. Elke bijeenkomst begon met uitleg over onze opgave in het gebied. Vervolgens gaven we aan welke speelruimte er was: waar gaan we over praten, wat kan er wel en wat kan er niet?

Ontstaan van het landschap

Om een gemeenschappelijke basis te leggen, begon elke bijeenkomst met een presentatie over het ontstaan van het landschap. Aan de hand van versimpelde geomorfologische kaarten en dwarsdoorsneden liet landschapsarchitect Martin van Dijken zien hoe het gebied door de eeuwen heen is veranderd. Van de ijstijd tot de ontginning en ontwatering door de mens. Vervolgens liet Martin de deelnemers zien hoe hun directe omgeving is ontstaan. Veel bewoners leerden hierdoor iets nieuws over hun eigen achtertuin.

Samen tekenen

Met deze informatie vers in het geheugen kwam het papier op tafel. Doordat we de deelnemers opsplitsten in twee of drie groepen van ongeveer 8 personen kon iedereen meedoen aan het gesprek. Tekenen maar! “Eigenlijk is het heel simpel,” zegt Martin. “Maar zo worden ideeën wel gelijk zichtbaar en concreet, en voorkom je dat je langs elkaar heen praat.” Hij merkte dat mensen aan het begin soms wat sceptisch waren over deze werkvorm, maar na een tijdje kwamen de meeste deelnemers los. Martin: “En als dat niet gebeurt, dan moet je het plan loslaten en ruimte maken zodat mensen op een andere manier hun mening kunnen delen.” En ook de momenten dat je niet aan het tekenen bent, zijn belangrijk: vaak ontstaan er tijdens de lunch en de borrel achteraf mooie gesprekken, waar je weer andere inzichten opdoet.

Na een schetssessie is het belangrijk om aan de aanwezigen terug te koppelen wat je met hun ideeën gaat doen. In het Zuidelijk Westerkwartier bundelden we de tekeningen en verslagen van alle bijeenkomsten, en maakten we voor elk gebied een basisschets met alles wat er die dag was ingebracht. “Bij de openingshandeling van een van de deelprojecten stapte een bewoner spontaan het podium op om ons een compliment te geven over onze werkwijze,” vertelt Martin. “Dat laat zien waar we het voor doen.”

Meer lezen over participatie?

Wat is participatie eigenlijk en hoe kun je er als organisatie zelf mee aan de slag? We schreven er een verdiepend artikel over.