De Landschapswerkplaats: het landschap van Groningen maken we samen

Vergroenen Gaslocaties

De gaswinning is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Nederland en specifiek die van Groningen. In Thesinge begon een lokaal idee: de gaslocatie omtoveren tot een park. Dit idee is vervolgens opgeschaald tot de volledige provincie, al zijn we hiervoor afhankelijk van de medewerking van grondeigenaren. Het initiatief gaat over het inrichten van bestaande en verlaten gaslocaties met bomen en planten. Dit kan in combinatie met kunst. De beplanting draagt het bij aan de biodiversiteit en een mooier landschap in onze provincie, dat weer toegankelijk wordt voor bezoekers en bewoners uit de omringende dorpen.

Kiek'n & Doun

Groningen heeft tal van fiets- en wandelpaden, een rijke cultuur en prachtige natuur die een tocht de moeite waard maken. De provincie staat hier echter niet breed om bekend. Kiek’n & Doun wil bestaande en nieuwe routes met elkaar verbinden en in kaart brengen via een app of website, wat inmiddels Veldatlas is gaan heten. Hiermee kan een Groninger of toerist in één oogopslag de mogelijkheden van een Gronings gebied zien. In samenwerking met erfgoed, borgen, horeca, musea en bijzondere overnachtingsplekken zorgen de routes voor een sterkere beleving door de wandelaars en fietsers. Zo straalt een mooi, doordacht en samenhangend fiets- en wandelpadennetwerk uit op de hele provincie.

Bermen komen tot Leven

Met naar schatting een oppervlakte van 6.000 hectare vormen bermen een belangrijke verkeersader voor de ontwikkeling en verspreiding van insecten en plantensoorten. Het is belangrijk om het leefgebied te vergroten en de kwaliteit van de leefgebieden te verbeteren. Door bermen in te zetten voor biodiversiteit, maak je gebruik van oppervlakte die anders onbenut blijft. Samen met de wegbeheerders willen we ervoor zorgen dat ecologisch bermbeheer de standaard wordt in Groningen. Kennisdeling, maatwerk, lokale betrokkenheid en een duurzame instandhouding zijn daarbij kernpunten.

Groene Longen en Tiny Forest

Groene Longen wil in totaal twee miljoen bomen aanplanten op een manier die past bij de Groningse identiteit. Boomsoorten die er van oudsher stonden en die passen bij de bodem. De bomen worden geplant in dorpen, langs wegen en paden, als versterking van landschappelijke beplantingen en op plekken die al bosrijk zijn. De bomen zorgen voor een betere leefomgeving, versterken de biodiversiteit en verrijken recreatiemogelijkheden. Eén van de gebieden in de provincie waar Groene Longen aan de slag gaat is het gebied tussen Meerstad en de A7, aan de oostkant van Groningen.

Tiny Forest
Daarnaast plant de Landschapswerkplaats Tiny Forests bij basisscholen zodat leerlingen kunnen leren over biodiversiteit. “Tiny Forest” is een bewezen methode om kleine (zichzelf onderhoudende) bosjes aan te leggen op stukken grond van ongeveer 10 bij 10 meter. Voor basisschoolleerlingen en studenten geeft een Tiny Forest de kans om de natuur in hun eigen leefomgeving te ontdekken en daarover te leren. Het vergroot daarnaast de waterbergingscapaciteit, verbetert de luchtkwaliteit en gaat hittestress tegen.

Verbonden Biodiversiteit

Groningen heeft verschillende landschapstypen en een unieke ligging. Dit biedt mogelijkheden om bezoekers kennis te laten maken met de biodiversiteit en (agrarisch) natuurbeheer. De biodiversiteit staat onder druk en de recreatie in de gebieden neemt toe. Om dit te verbinden gaat Verbonden Biodiversiteit uit van drie pijlers:

1. Bestaande initiatieven versterken voor meer biodiversiteit.
2. Hubs creëren: fysieke locaties voor kunst, cultuur en informatie.
3. Verbinding leggen tussen de initiatieven door het creëren van kruidenrijke routes.

De routes vormen een web in heel Groningen. Samen met de betrokken partijen is het uiteindelijk doel een klimaatbestendig, kleurrijk en gevarieerd groen Groningen.

Van Aa naar Zee

De (her)inrichting van de Westerwoldse Aa is afgerond met als resultaat een prachtig kleinschalig cultuurhistorisch beekdal met hoge biodiversiteit. In het grootste natuurgebied van Nederland ontbreekt een cruciale schakel: de natuurlijke overgang tussen zoet en zout water. Van Aa naar Zee herstelt dit op de beste plek, namelijk waar de Westerwoldse Aa in de Dollard uitmondt.

Het initiatief genereert kennis en inspireert andere natuurgebieden met barrières. Het gaat om biodiversiteit- en natuurherstel, landbouwtransitie, veilig wonen, recreatie, toerisme en economie, kennisontwikkeling en internationale samenwerking. De ontwikkeling zorgt voor een gebied waar soorten weer vrij kunnen migreren, vogels weer rust- en broedgebieden vinden en mensen kunnen ondernemen en genieten van rust en ruimte.

't Wad tot Stad

Het cultuurlandschap rondom het Reitdiep behoort tot het oudste van Europa en verbindt de mooiste plekken van Groningen. Dit willen we behouden én toekomstbestendig maken. Samen zoeken we naar vernieuwende manieren om het landschap nog mooier te maken, met aandacht voor rendabele en duurzame vormen van landgebruik, behoud van erfgoed, biodiversiteit, toerisme, water en klimaat. Het gebied van ’t Wad tot Stad loopt langs de oude getijdenrivier het Reitdiep. Het Reitdiep verbindt het Werelderfgoed de Waddenzee via Nationaal Park Lauwersmeer en Nationaal Landschap Middag-Humsterland met de stad Groningen.

We werken met boeren, bewoners, studenten, natuurbeheerders en overheden aan een plan voor het gebied waar landschapsverbetering, toegankelijkheid, beleving en bedrijvigheid in terugkomen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Natuurlijke oevers zodat er een bredere en meer gevarieerde begroeiing en biodiversiteit ontstaat;

• Waterberging door de oude waterlopen te herstellen;

• De contouren van de voormalige eilanden van het Middag-Humsterland weer zichtbaar maken;

• Natuur-inclusieve landbouw stimuleren en innovatieve landbouwmethoden ontwikkelen die geschikt zijn voor dit cultuurlandschap;

• Toegankelijkheid verbeteren door de aanleg van wandel- en fietspaden naar en langs het Reitdiep, met aandacht voor de verhalen over het gebied;

• Kleinschalige bedrijvigheid creëren, zoals bed & breakfasts, streekproducten en gidsen, ter bevordering van duurzaam toerisme.

Diepen en Maren

Ooit verbonden diepen en maren de dorpen en steden met elkaar, maar ook met de wereld. Een ‘diep’ is een waterweg die dermate diep is dat er scheepvaart mogelijk is. Dat kan een kanaal zijn of een natuurlijke waterweg. Een ‘maar’ is de Groningse benaming voor waterloop. De diepen vormen belangrijke cultuurhistorische assen waarlangs van oudsher veel cultureel erfgoed aanwezig is. Denk hierbij aan wierden, molens, sluizen, kalkovens en steenfabrieken. Deze culturele objecten staan nu op zichzelf. Door openstelling en herbestemming van erfgoedparels langs de diepen, ontstaat samenhang. Zo creëren we hoogwaardige erfgoedlinten met een grote toeristische en recreatieve betekenis.

Versterking en herstel van deze historische waterlopen biedt unieke kansen voor natuur, leefbaarheid, klimaat en waterbeheer. Het landschap wordt toegankelijker en ons erfgoed beter te beleven. Ook vergroot het de opvangcapaciteit van water bij overvloed en schaarste. Het stelsel van maren vormt een netwerk in een agrarische omgeving, met kansen voor landschaps- en natuurherstel en om het landschap toegankelijker te maken.

Masterplan Varen

Groningen kent een rijk maritiem verleden met historische vaarwegen, scheepswerven en scheepvaart. Maar ook het netwerk van maren, diepen en kanalen in Groningen spreekt tot de verbeelding. Vaarwegen doorsnijden een grote diversiteit aan unieke landschappen en bijzondere cultuurhistorie. Er is in het verleden te weinig aandacht geweest voor de potentie van de vaar- en waterrecreatie op dit water. De cultuurhistorie en het achterland worden onvoldoende beleefd.

Het doel van Masterplan Varen is de herontwikkeling van onze historische waterwegen en het verbinden met fiets- en wandelnetwerken. Dit doet de Landschapswerkplaats door kleinere waterwegen te koppelen en bevaarbaar te maken. Door samen te werken met ondernemers, gebiedspartners, bewoners en recreanten geeft het een impuls aan de vaar- en waterrecreatie en wordt daarmee het rijke cultuurhistorische Groninger landschap beleefbaar.

Groningen Beleven

Er is een grote wens om het Groninger landschap beleefbaarder te maken. Dat is dan ook de kern van dit plan: vanuit lokale herinneringen en wensen een biodivers en fijnmazig netwerk van wandel-, fiets-, en ruiterpaden opzetten. De routes zijn geworteld in de rijke geschiedenis van onze provincie, hiermee is er ook aandacht voor onverharde paden. Historische en bestaande verbindingen worden verbeterd, uitgebreid en in ere hersteld. De paden voeren langs unieke rustpunten die het lokale verhaal vertellen. Deze informatie kan digitaal of fysiek gekoppeld worden aan het netwerk.